Doorvaart
Of schepen door een windpark mogen varen, hangt af van de regels voor het windpark. Deze zijn per windpark opgenomen in een gedragscode. Er kunnen doorvaartpassages of corridors aangewezen zijn: vaarwegen waar bepaalde schepen in twee richtingen doorheen mogen varen. Rijkswaterstaat laat in het kader van MOSWOZ onderzoek doen naar de risico’s van doorvaart door windparken in vergelijking met omvaren.
Voor het thema Doorvaart zijn de volgende onderzoeksvragen vastgesteld:
- Is het optimaal faciliteren van doorvaart wel of niet gunstig voor de scheepvaartveiligheid?
- Hoe is de interactie tussen schepen die (in- en uitvoegend of kruisend) óm de windparken varen en tussen schepen die dóór de windparken varen?
Onderzoeken doorvaartpassages
Advies- en ingenieursbureau Movares deed in 2022 onderzoek naar een geschikte, veilige breedte voor doorvaartpassages (pdf, 2.3 MB). Bij een passage zonder obstakels, adviseren de onderzoekers een minimale breedte van 1160 meter. Ook adviseren zij een 3-zonemodel, waarbij zone 1 geldt als de normale vaarweg, zone 2 bedoeld is voor bijzondere acties en in zone 3 een geheel vaarverbod geldt. Verder wijst het rapport op de verwachting dat windturbines groter worden en de drukte in de doorvaartpassages toeneemt. De onderzoekers adviseren daarom zo mogelijk een grotere breedte aan te houden dan het voorgestelde minimum.
Ook kennisinstituut MARIN heeft in 2021 onderzoek gedaan naar de effecten van doorvaartpassages op de verkeersveiligheid. (pdf, 15 MB) Het onderzoek analyseert de risico’s op aanvaringen: tussen schepen onderling, met platforms en met windturbines. Bij de invoering van doorvaartpassages voor schepen neemt het aantal verwachte ongevallen af ten opzichte van een situatie met vrije doorvaart. Dit komt vooral door de afname van het aantal verwachte botsingen van schepen met turbines. Een uitzondering geldt voor windturbines langs de randen van passages en aan de noord- en zuidkant van windparken. Op die plekken neemt de verkeersdrukte namelijk toe ten opzichte van een situatie zonder doorvaartpassage.
Onderzoeken medegebruik
Bij onderzoeken naar doorvaart wordt vaak ook gekeken naar medegebruik, omdat doorvaart niet mogelijk is waar medegebruik plaatsvindt en andersom. Met medegebruik bedoelen we andere activiteiten in windenergiegebieden, zoals zeewierkweek of het opwekken van zonne-energie. Die activiteiten brengen veiligheidsrisico’s met zich mee. Zijn de installaties op in de windenergiegebieden bijvoorbeeld goed te zien onder alle weersomstandigheden? En welke risico’s levert medegebruik op voor de scheepvaart?
In 2022 en 2023 onderzocht MARIN de maritieme risico’s rondom medegebruik van windparken op zee (pdf, 3 MB), zoals het risico op een aanvaring van een schip met een medegebruikinstallatie. Het onderzoek van MARIN leverde een overzicht op van gevaarlijke situaties bij drie soorten medegebruik: mosselkweek, zeewierkweek en de opwekking van zonne-energie. Een belangrijke conclusie is dat de gevolgen van verschillende soorten aanvaringen en aandrijvingen nog onbekend zijn.
Verder heeft MOVARES een onderzoek uitgevoerd naar scheepvaartveiligheid in relatie tot medegebruik en doorvaart. Het onderzoek Scheepvaartveiligheid en medegebruik in windparken is eind 2023 afgerond.