Terugblik op de European Maritime Day in Den Helder

Het evenement geeft hen de kans om kennis en ideeën uit te wisselen over nieuwe ontwikkelingen in hun vakgebied. Dit jaar vond de EMD in hybride vorm plaats in Nederland. Op 20 en 21 mei streek de EMD neer in Den Helder. Een logische keuze gezien haar unieke en historische band met de zee als thuishaven van de Koninklijke Marine, de offshore industrie en de visafslag. Bovendien zijn er in Den Helder en omgeving een aantal gerenommeerde mariene onderzoeksinstituten gevestigd, zoals het WMR en het NIOZ.

De EMD2021 werd georganiseerd door de Europese Commissie, samen met de gemeente Den Helder als gastheer, de Provincie Noord-Holland en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Er deed een recordaantal deelnemers mee: ruim 2.200 uit 50 landen. Zij kwamen voornamelijk uit de Europese Unie, maar ook uit de Verenigde Staten, Irak en Australië. Dit succes is deels te danken aan Lodewijk Abspoel, senior beleidsmedewerker IenW voor het Europees geïntegreerd maritiem beleid. Sinds 2016 heeft hij zich ingezet om de conferentie naar Nederland te halen en er een succes van te maken.

The making of EMD2021

Hoe kijkt Abspoel terug op het voortraject? “Ik ben allereerst opgelucht dat de EMD2021 is doorgegaan. In 2020 gooide de coronacrisis nog roet in het eten. De conferentie die gehouden zou worden in het Ierse Cork werd op het laatste moment afgelast. Dit jaar was Eurocommissaris Virginijus Sinkevičius erop gebrand de EMD door te laten gaan, maar het was lang onzeker of dat kon. Pas ergens in februari kregen we groen licht om de conferentie in hybride vorm te organiseren.

We mochten een beperkt aantal gasten op locatie Willemsoord in Den Helder ontvangen, de meeste deelnemers deden vanaf afstand mee. Het technische team van de EC heeft intensief samengewerkt met het team in Den Helder om de online faciliteiten hiervoor in te richten. Alle deelnemers hadden bovendien de gelegenheid om Den Helder virtueel te bezoeken. Binnen de online omgeving konden ze via live-streaming de plenaire sessies volgen en via videoconference actief deelnemen aan de workshops waarvoor ze zich online hadden ingeschreven. Ook kon iedereen heel gemakkelijk één op één contact leggen via een match-making applicatie. Zodoende konden we het belangrijke netwerken-aspect van de EMD overeind houden”.

Feestelijke activiteiten rondom de EMD2021

Grote festiviteiten waren er niet bij. Toch heeft Den Helder de EMD niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Overal in de stad waren EMD vlaggen gehesen en veel schepen waren versierd met vaantjes en vlaggetjes, iets wat normaal gesproken alleen op Koningsdag en bij SAIL gebeurt.

De kinderen van de Dr. Jac.P.Thijsseschool konden hun geluk niet op. Zij kregen Eurocommissaris Virginijus Sinkevičius op bezoek die samen met Lotte Mollema, de kinderburgermeester van Den Helder, het nieuwe Europese BlueSchool certificaat uitreikte. Na het hijsen van een lachend anker en een gezond Noordzeevisje gingen de kinderen weer aan hun schoolwerk. Ook de Sea Rangers werden door de Eurocommissaris in het zonnetje gezet. De jonge organisatie heeft als doel om rond 2040 tenminste een miljoen hectare aan oceaanbiodiversiteit te herstellen en 20.000 jongeren op te leiden voor een maritieme carrière.

Demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen nam een exemplaar van het boek ‘Urbanisation of the Sea’ in ontvangst. Ook kreeg ze samen met Eurocommissaris Sinkevičius symbolisch een KIMO bigbag aangeboden ter ere van 25 jaar Fishing for Litter

Bruisend programma

De eerste dag begon met een welkomstwoord van burgemeester Jan de Boer van Den Helder gevolgd door een paneldiscussie met onder andere de Eurocommissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij

Virginijus Sinkevičius, demissionair minister IenW Cora van Nieuwenhuizen en gedeputeerde Cees Loggen van Noord-Holland. Centraal in de plenaire opening stond de toelichting van de Eurocommissaris op de nieuwe strategie die de Europese Commissie voorstaat voor de omslag naar de volledig klimaatneutrale blauwe economie. Daarna volgden presentaties van inspirerende sprekers, paneldiscussies en interactieve workshops. Live vanuit Brussel werd het jaarlijkse rapport van de Commissie over de stand van de blauwe economie gepresenteerd. Een deel van de plenaire sessies is terug te zien op EMD-tv. Humberto Tan trad op als presentator en deed twee live-talkshows. Special guests waren onder andere wethouder Kees Visser, gedeputeerde Zita Pels en IDON voorzitter Liz van Duin. Ook Lodewijk Abspoel en Yanaika Zomer, de stadsdichter van Den Helder schoven bij Umberto aan.

De transitie naar de duurzame Blauwe Economie liep als een rode draad door het programma heen. Abspoel: “De EMD is hét podium bij uitstek om de discussie op gang te brengen over de impact van de Europese Green Deal op de mariene en maritieme sectoren. Die kans hebben we volop aangegrepen. In de toekomst willen we dat natuurbescherming en economische belangen elkaar niet langer in de weg zitten, maar elkaar juist gaan versterken. Dat klinkt mooi, maar hoe komen we daar? Dat is de grote vraag, waar we samen een antwoord op moeten vinden.

Made in Holland

Als gastland van de EMD2021 heeft Nederland een flinke bijdrage aan het programma geleverd. Daarbij hebben we ook steeds de samenwerking gezocht met onze Ierse partners. Vanuit Nederland hebben we uiteindelijk vier workshops en een pitch stage georganiseerd. Daarin kwamen allerlei onderwerpen aan bod die aansluiten bij het EU beleid zoals dat onder de Green Deal wordt uitgerold en die voor Nederland en de EU als geheel van belang zijn.”

Een overzicht van de door ons georganiseerde workshops:

1.       Klimaatverandering: verschillende benaderingen voor adaptatie

Het proces van klimaatverandering is niet meer te stoppen. Vandaar dat het onderwerp klimaatadaptatie nu ook hoog op de agenda van de Europese Commissie staat. In de workshop schetsten we onder meer twee Nederlandse manieren om met klimaatadaptatie om te gaan: Adapt by Design en Building with Nature. Daarbij ging het vooral om de praktische toepasbaarheid hiervan voor bijvoorbeeld eilanden, kustgebieden en delta’s, zoals de Po-delta bij Ravenna en Venetië.

2.       Havens als aanjager voor de Blauwe Economie

Den Helder is bijzonder trots op zijn haven die een belangrijke rol speelt in het innoveren en verduurzamen van de mariene sector. De workshop die Den Helder samen met Brest hield, ging om de vraag hoe havens de samenwerking tussen de scheepvaart, de marine, de energiesector, milieuorganisaties en andere betrokken partijen faciliteren om een versnelling in de transitie naar de Blauwe Economie te bewerkstelligen. Met andere woorden: Ports as Incubators for Innovation.

3.       Maritieme ruimtelijke planning en de Europese Green Deal

De groei van de offshore energie sector speelt een belangrijke rol in het halen van de klimaatdoelen van Parijs. Die beweging is al volop in gang gezet. Naast de bouw van offshore windmolenparken, zijn er ook vergaande plannen om waterstof op zee te fabriceren, zonnepanelen op zee toe te passen en energie uit water te oogsten. Tegelijkertijd willen we ook de natuurlijk biodiversiteit van de zee versterken en andere gebruikers van de zee de ruimte (blijven) bieden. In de workshop kwamen onderzoekers, bedrijfsleven en maritieme planners van Ierland en Denemarken aan het woord over de impact van de EU Green Deal op Maritieme Ruimtelijke Planning (MRP), zoals het Programma Noordzee 2022-2027. Felix Leinemann van de Europese Commissie sloot af met een reflectie over het werk dat de EC en de lidstaten de komende jaren rond MRP te doen hebben als gevolg van de ambities in de Green Deal.

4.       Is het tijd voor een Europese strategie voor de Noordzee?

De Baltische Zee, Middellandse Zee, Zwarte Zee, en de Oost-Atlantische Zee hebben ieder een integrale EU-strategie ontwikkeld om de samenwerking met elkaar en tussen de verschillende sectoren te bevorderen. Zo’n gezamenlijke strategie is er niet voor de Noordzee. De verschillende onderwerpen hebben elk hun eigen samenwerkingsverbanden en overlegstructuur. Gezien de hoge ambities op het gebied van de duurzame Blauwe Economie, biodiversiteit en klimaataanpak en de andere uitdagingen die er liggen (bijvoorbeeld de toekomstige samenwerking met de VK), is het de vraag of het wenselijk is om ook voor de Noordzee een integrale agenda op Europees niveau te ontwikkelen. Liz van Duin en Hans Nieuwenhuis van IenW gaven met deze workshop de aanzet om die vraag in Noordzeeverband te gaan verkennen.

Trots op EMD2021

Nederland kijkt vol tevredenheid terug op de EMD. Dat geldt zeker voor Lodewijk Abspoel: “De conferentie heeft ontzettend veel opgeleverd qua ‘Holland-promotie’, kennisuitwisseling en contacten. Alle deelnemers waren blij eindelijk weer (virtueel) samen te komen. Ondanks de beperkingen, zijn we erin geslaagd om veel afwisseling en dynamiek in het programma te brengen. Vanaf het begin tot het eind was er echt een gevoel van opwinding en verbondenheid. Daardoor hebben we weer volop energie en inspiratie om te werken aan de realisatie van onze ambities op het gebied van een gezonde, blauwe zee. Daarnaast hebben we een rol kunnen spelen in de Europese samenwerking, zowel met het Brusselse, als met counterparts in Ierland, Frankrijk en alvast de link weten te leggen naar de EMD2022 in Ravenna en het jaar daarop in Brest.

Wordt vervolgd

De thema’s die we als EMD op de agenda hebben gezet, krijgen zeker nog een vervolg. Zo ga ik de komende jaren samen met mijn collega Guido Hommel de mogelijkheden verkennen om te komen tot een integrale Europese strategie voor de Noordzee. Ik ben benieuwd wat zo’n gedeelde strategie op zou kunnen leveren. Als iemand hier ideeën over heeft, neem dan vooral contact op met  Lodewijk.abspoel@miniew.nl.