Uniek burgerinitiatief tegen zwerfafval langs de Noordzeekust
Steeds meer mensen komen in actie om de vervuiling van de Noordzeekust tegen te gaan, maar het initiatief van biologe en RWS medewerker Machteld Rijkeboer is wel heel bijzonder. In april 2020 start ze met een fietstocht rondom de gehele Noordzeekust om in kaart te brengen hoeveel afval er ligt en waar het vandaan komt. Een reis van ruim 6500 kilometer die door acht landen voert en zo’n vijf maanden gaat duren.
Tijdens de afgelopen Noordzeedagen bracht Machteld haar plannen naar buiten onder de naam Cycling for the Awareness of a Sustainable Planet. Ze legt uit hoe het CASP project is ontstaan en wat het precies inhoudt.
Hoe het begon
Machteld Rijkeboer: “Ik liep al langer met het idee om iets voor mezelf te doen. Omdat ik graag sportief in de buitenlucht bezig ben, lag een fietstocht voor de hand. Het televisieprogramma Rond de Noordzee bracht me op het idee om de Noordzeekust rond te fietsen. Vanuit mijn werk bij RWS ken ik het gebied goed en er ligt een prima fietsroute. Zo is het balletje gaan rollen.
Met het CASP project wil ik bewustzijn creëren voor het zwerfafval en een praktische bijdrage leveren aan een oplossing. Vooral het plastic is een gigantisch probleem, veel groter dan we denken. Hoe meer mensen zich daarvan bewust worden, des te sneller zullen zij hun gedrag veranderen en ontstaat er draagvlak voor een natuurvriendelijker beleid.
Wat CASP precies inhoudt
Tijdens mijn fietsrit ga ik overal langs de Noordzeekust het afval in kaart brengen. Dat doe ik volgens het OSPAR protocol, speciale richtlijnen voor het tellen en categoriseren van het afval. Met een app leg ik de resultaten vast in een centrale database. In Nederland en België wordt het afval langs de kust al regelmatig op deze manier gemonitord, maar in de andere landen rond de Noordzee gebeurt dat mogelijk minder.
Van het afval dat ik op mijn route aantref ga ik ook monsters verzamelen. Aan de hand van kiezelwieren, kleine algjes die zich vasthechten aan het materiaal, kun je vaststellen of het uit zee komt of via de rivieren vanuit het achterland naar de kust is gestroomd. Met die informatie kunnen we gerichter beleid voeren.
Samenwerking gezocht
Het nemen van de monsters is relatief eenvoudig en snel te doen. Ook hiervoor gebruik ik een standaard methode. Het determineren van de samples is tijdrovend en specialistisch werk, dus dat besteed ik uit. Ik zoek nog naar sponsoren die daarbij kunnen ondersteunen. Door mijn werk kan ik makkelijk contact leggen bij maritieme instituten die op mijn route liggen. Daar zal ik de monsters afgeven zodat zij die naar RWS kunnen sturen voor nader onderzoek.
Verder wil ik de gelegenheid aangrijpen om alle OSPAR locaties langs de route te bezoeken en interviews af te nemen met mensen die lokaal bezig zijn met het afvalprobleem. In Nederland bestaat 90% van het afval uit plastic. Ik ben heel benieuwd hoe dat in de andere landen ligt. Hoe beschermen zij de Noordzeekust? Hoe ziet het beleid eruit? Zijn er ook lokale burgerinitiatieven? Door kennis te delen, kunnen we van elkaar leren en verder komen.
De planning
Op dit moment ben ik druk bezig om de reis te organiseren. De route ligt al vast. Langs de Nederlandse kust fiets ik naar België en Frankrijk. Bij Calais maak ik de oversteek naar Engeland en fiets ik langs de kust omhoog naar Schotland. Vanuit de Shetland eilanden steek ik over naar Bergen. Vervolgens fiets ik via Noorwegen, een klein stukje Zweden, Denemarken en Duitsland terug naar de Nederlandse Waddeneilanden.
Al met al denk ik zo’n vijf maanden onderweg te zijn. Hoewel het hard werken wordt, zie ik er erg naar uit. De route is heel afwisselend, van industriële gebieden tot uitgestrekte stranden en ruige rotsen. Er zijn een paar stukken waar de zee de route onderbreekt. Die kan ik niet fietsen dus daar moet ik een alternatief voor vinden. Mijn grootste zorg is de oversteek vanuit de Shetlands naar Noorwegen. Omdat er geen veerpont is, zoek ik nog een schip waarmee ik mee kan liften.
Grote betrokkenheid
Tot nog toe heb ik alleen nog maar enthousiaste reacties gehad op mijn plan. Mensen die ik nauwelijks ken, bieden me slaapplaatsen aan. Allerlei vrienden en kennissen willen een stuk met me meefietsen. Het doet me goed om te merken dat het onderwerp leeft en dat ik met mijn CASP project een gevoelige snaar raak.
Om zoveel mogelijk mensen te bereiken, zal ik onderweg verslag doen van mijn reis op de website caspmr.eu. Ik snap dat mijn project het afvalprobleem niet oplost. Maar als ik meer mensen bewust kan maken van wat er speelt, dan is het wat mij betreft al geslaagd.”