Nederland bood podium aan zesde internationale conferentie over windenergie en de impact op natuur
Van 4 tot en met 8 april vond, voor de zesde keer, de Conference on Wind energy and Wildlife impacts plaats, inmiddels beter bekend onder de afkorting CWW. Nederland was gastland van deze tweejaarlijkse internationale wetenschappelijke conferentie, met Waardenburg Ecology als organiserende partij en de overheid als hoofdsponsor.
Egmond aan Zee werd de ontvangstlocatie. Ruim 700 mensen meldden zich aan, het merendeel fysiek en een kleiner aantal, zo’n 120, online. Vijf dagen stonden in het teken van de ecologie in relatie tot windparken, met presentaties, workshops, posters en excursies. Kennis delen, een betere inschatting kunnen maken van de risico’s van windenergie op de ecologie en oplossingen bedenken om negatieve effecten tegen te gaan of te verminderen: dat is waar deze conferentie een podium voor wil bieden. Wat de deelnemers ook zal bijblijven van CWW2022 is dat ze elkaar weer live konden treffen. Na twee jaar online samenwerking voor velen een verademing!
Om de klimaatdoelen te halen heeft het kabinet in het Programma Noordzee 2022-2027 de enorme ambitie om in 2030 21 gigawatt energie uit wind op zee te genereren. Een vertienvoudiging van wat we tot nu toe in het Nederlandse deel van de Noordzee produceren. In 2050 denkt het kabinet zelfs aan 72 gigawatt. Zo schetste Liz van Duin (directeur Waterkwaliteit, Ondergrond en Marien, ministerie IenW) de situatie in eigen land in haar openingswoord bij de conferentie. Hoe realiseren we die ambitie zonder al te veel negatieve effecten voor de ecologie? Kiezen tussen wind op zee en ecologie is onmogelijk. We hebben duurzame energie nodig om bij te dragen aan de klimaatdoelstellingen, maar de ecologische effecten mogen bepaalde afgesproken grenzen niet overschrijden, ‘we moeten niet de natuur vernietigen die we juist willen redden’. Een duivels dilemma noemde ze het.
Wetenschap, beleid en industrie
Daarom is het zo belangrijk om veel kennis te verzamelen over het effect van windparken op zee in de komende jaren, als er veel meer parken verrijzen op de toch al intensief gebruikte Noordzee. En vooral is het van belang om die kennis te delen. Dat is waarom deze conferentie zo belangrijk is, aldus Liz van Duin. Ze gelooft, zo zei ze, in de driehoek wetenschap, beleid en industrie. De deelnemers aan de conferentie komen uit deze drie hoeken. En niet alleen uit Nederland. Hein Prinsen van Waardenburg Ecology noemde het al in zijn welkomstwoord: 38 landen hebben zich aangemeld, online maar ook fysiek, zoals de Filipijnen en Mexico. 30 Procent van de deelnemers komt uit Nederland, 20 procent uit het Verenigd Koninkrijk en 11 procent uit Duitsland.
Na de plenaire openingssessie vanuit de organisatie konden de deelnemers zich laten inspireren en informeren en vooral ook elkaar treffen en live kennis uitwisselen.
Dutch approach
Vanuit eigen land nam Wozep, het Wind op zee ecologisch programma, een plenaire sessie voor haar rekening. Daarin werd onder meer de ‘Dutch approach’ benadrukt. Wozep is het programma dat in 2016 is gestart en gecoördineerd wordt door de overheid. Ook het hele proces rond de ontwikkeling van windparken op zee ligt in Nederland in handen van de overheid, van de ruimtelijke planning tot de vergunning aan windparkexploitanten. Dat maakt onze aanpak volgens programmamanager Ingeborg van Splunder ‘redelijk uniek’. ‘We zoeken naar het zo goed mogelijk verbinden van ons onderzoek met wat beleid nodig heeft en doen dat via korte lijnen en centrale coördinatie. In discussies, berekeningen, ruimtelijke planningen...’ Tijdens de Wozep-sessie werd het belang van onderzoek naar het effect van offshore windenergie op het hele ecosysteem benadrukt. Ingeborg: ‘We richten ons onderzoek op wettelijk beschermde soorten; hoeveel slachtoffers zijn er door aanvaringen met een turbine, wat is het effect van het verlies van leefgebied als er turbines staan? Naast deze directe effecten van windparken op populaties van soorten is het belangrijk te weten hoe windparken het ecosysteem zelf beïnvloeden en hoe dat doorwerkt op die beschermde soorten. De groeiende aandacht voor ecosysteemeffecten is duidelijk merkbaar, ook bij deze conferentie.’
Transparant
Die verbreding van het aandachtsgebied is terug te zien in de onderwerpen die tijdens het uitgebreide aantal sessies werden belicht: gericht op specifieke vogel- en vleermuissoorten en op directe gevolgen zoals het in aanraking komen met een turbine, maar ook op de indirecte gevolgen, de langere termijn, de cumulatieve effecten, de ontwikkeling van modellen, risico-inschatting, het bepalen van grenswaarden voor populaties, de ecosysteemeffecten. Het belang van dat laatste werd ook nog eens benadrukt in de wrap-up bij de afsluiting: we moeten vooral rekening houden met de hele voedselketen. Als er aan het begin van die keten iets verandert, werkt dat door naar alle schakels. En: ‘Het opschalen van windenergie leidt niet per se tot nadelige veranderingen, maar tot veranderingen leidt het zeker. En die moeten we in het vizier hebben, om tijdig te kunnen acteren.’
Er was zoveel te zien en te horen dat het bij sommige deelnemers aan het eind van de week een beetje ging duizelen. ‘Now my head hurts’, was een van de opgehaalde quotes onder de deelnemers, over de complexiteit van cumulatieve effectbeoordeling (zie afbeelding Conference quotes). ‘Onzekerheden zouden ontwikkelingen niet in de weg moeten staan’, merkte een van de deelnemers op. Ook het belang om transparant te zijn over de planning voor windenergie werd genoemd. Vooral overtuigd was het overgrote deel van de deelnemers van de noodzaak om de (internationale) samenwerking te zoeken. Aan dat laatste heeft CWW2022 zeker bijgedragen. We kunnen al uitkijken naar de zevende conferentie. Die zal plaatsvinden in Kroatië, zo werd op de laatste dag onthuld. Gepland voor najaar 2023!
Meer informatie
Meer informatie is te vinden op site van CWW2022.