Nieuwe versie Kader Ecologie en Cumulatie (KEC) geeft inzicht in ecologische effecten van Routekaart 21 gigawatt

Begin mei 2025 is de nieuwe versie van het Kader Ecologie en Cumulatie (KEC) verschenen, versie 5.0. KEC 5.0 bevat de meest recente kennis over de ecologische effecten van de Routekaart 21 gigawatt en richt zich daarmee op het scenario van windparken op zee tot en met 2033. Behalve een kennisbasis is het Kader Ecologie en Cumulatie een instrument voor de berekening van de effecten van windparken op zee op populaties van beschermde diersoorten en hun leefgebied; het gaat daarbij om de (mogelijke) effecten van bestaande én toekomstige windparken op zee samen. Het KEC zorgt ervoor dat we aan de voorkant van een routekaart op de hoogte zijn van de ecologische knelpunten, waardoor er tijdig extra onderzoek kan worden gedaan, of bijvoorbeeld mitigerende maatregelen kunnen worden toegepast. De uitkomsten van het KEC 5.0 kunnen, met andere woorden, een early warning zijn voor ecologische risico’s bij de ontwikkeling van de geplande windparken op zee volgens de Routekaart 21 gigawatt.

Het eerste Kader Ecologie en Cumulatie is in 2015 gepubliceerd. Sindsdien wordt de KEC-kennis continu aangescherpt en aangevuld met de nieuwste inzichten, gebruikmakend van Wozep resultaten en ander relevant onderzoek. Periodiek is er een nieuwe versie. KEC 5.0 bevat onder meer een methodiekverbetering en kennisupdates voor de volgende thema’s :

  • ‘kaarten’, bijvoorbeeld om dichtheden of vliegbewegingen van bepaalde vogelsoorten in beeld te brengen;
  • ‘aanvaringen’, dat wil zeggen ‘botsingen’ van zee- en trekvogels met windturbines;
  • ‘habitatverlies’ van beschermde vogelsoorten door de aanwezigheid van windparken;
  • ‘onderwatergeluid’, zoals tijdens de aanleg van windparken door heien;
  • ‘ecosysteemeffecten’.

Ook is in KEC 5.0 een eerste effectinschatting naar alternatieve funderingsmethoden (in plaats van heiwerkzaamheden) en ruimingen van UXO’s (niet geëxplodeerde munitie) opgenomen.

Het doorrekenen van toekomstige ecologische effecten op beschermde soorten gebeurt met de meest up-to-date modellen en de meest recente wetenschappelijke kennis.

Belangrijkste conclusies

De belangrijkste conclusie uit de KEC 5.0-berekeningen is dat de uitbreiding van windparken volgens Routekaart 21 gigawatt waarschijnlijk geen onacceptabele schade zal veroorzaken aan zeezoogdierpopulaties, op voorwaarde dat er maatregelen worden genomen om schade te beperken. Over het gezamenlijke effect op zeezoogdieren van verschillende typen onderwatergeluid - veroorzaakt door allerlei activiteiten die nodig zijn bij het bouwen van een windpark - kunnen nog geen uitspraken worden gedaan. Daarvoor is meer kennisontwikkeling vereist.

Voor vogels zijn er overschrijdingen van de ALI (Acceptable Level of Impact) voor deze Routekaart vastgesteld voor enkele soorten, door aanvaringen en habitatverlies. De windparken zorgen dus in cumulatie voor effecten die groter zijn dan volgens de ALI zou mogen. Dit houdt in dat er voor die soorten in de projectMERren, behorend bij een nieuw kavelbesluit, een nadere analyse nodig is, waarbij er ook naar bijvoorbeeld de huidige Staat van Instandhouding en trend wordt gekeken. De populaties van de meeste soorten blijven binnen acceptabele waarden.

Verder geeft het KEC 5.0 meer duidelijkheid over nader onderzoek dat nodig is en zorgt het ervoor dat er tijdig begonnen kan worden met het uitwerken en inzetten van (mitigerende) maatregelen via de voorschriften in een kavelbesluit.

Hoe wordt het KEC toegepast?

De overheid past de nieuwe kennis en de resultaten van de cumulatieve effectberekeningen uit het KEC toe in de besluitvorming over kavelbesluiten en vergunningen van nieuwe windparken op zee. Het kan daarbij gaan om project-MERren, maar ook bijvoorbeeld om de PlanMERren die betrekking hebben op de ruimtelijke ordening voor windparken op zee. De uitkomsten zijn daarmee medebepalend voor beleidskeuzes in zowel de ontwikkeling als het beheer van windparken op zee.

Meer weten

KEC 5.0 bestaat uit Deel A (scope en uitgangspunten van KEC 5.0) en Deel B (inhoudelijke rapporten en achtergronddocumenten). Zie Kader Ecologie en Cumulatie - Noordzeeloket. Daar is ook de duiding te vinden die een uitgebreide toelichting geeft op KEC 5.0. [link duiding]